Over Herman Poos

Innovatiepromotor voor Verbinding en Vernieuwing #MKB #Duurzaamheid #health #NEC #HansBlokzijl #EnergyFirst #RobBaan #PoosConnections

#HeelHollandPrakt

prakjeZelden zo’n mooi aanbod gezien voor ondernemers met een passie voor voeding. Op het groenteconcres lanceerde Sjoerd Jochems van Gipmans (Venlo) zijn plan om kinderen in de leeftijdsfase tot 4 jaar gezonder te laten eten.
Hij wil Nederlander verversen omdat hij zich er aan stoort dat baby’s en peuters nu nodeloos gezoet en dus ongezond voedsel uit potjes eten. En hiermee wordt de basis voor suikerverslaving al gelegd…

Zijn oplossing #HeelHollandPrakt is gezonder en veel goedkoper (tot wel 46%). Door zijn werk bij Gipmans, een toonaangevende teler van groenteplanten en kruiden, heeft hij veel kennis van de kracht en waarde van groente. Hij heeft al kant en klare pakketten (inclusief verpakking) en recepten voor de verschillende jaargetijden samengesteld. Zelfs verschillende supermarkten zijn al bereid deze pakketten in de schappen op te nemen.

milieukeur_especia_jochemsJochems bedrijf is alleen niet geoutilleerd om de verkoop en organisatie zelf ter hand te nemen. Jochem zoekt daarom een ondernemer die de producten samenstelt en distribueert. Zelfs de toeleveranciers kan hij aanleveren. Ook de ontworpen verpakking mag worden gebruikt, evenals de receptuur.

Zijn enige ambitie is dat Nederland ververst door jonge peuters gezonder te laten eten. En wie wil dat nu niet?
Neem rustig contact op met Sjoerd Jochems: sjoerd.jochems@gipmans.nl

Marc van Rijsselberghe heeft sleutel voor voedseltekort in handen

csm_dsc_0583_bfd07a1df0
Innoveren is een mentaliteit en dat betekent ook nooit opgeven. En daarmee kan je heel ver komen, zo laat Marc van Rijsselberghe zien op zijn ziltproefbedrijf Texel. Door intensief samen te werken met de wetenschap (VU Amsterdam) en zelf veel te experimenten is hij er in geslaagd op verzilte grond groente te kweken. Hij heeft daarmee de sleutel in handen gekregen voor voedseltekorten in de wereld. Zelfs het Vaticaan wil gebruiken maken van zijn kennis.
Op linkedin schreef ik dit blog dat ook thuishoort op deze site.

Een blakende gezondheid is maakbaar…

functional-foods_1-1024x682Pascal van Dels (42) werkt aan de ultieme vorm van transparantie van voeding, Maar de omgeving waarin hij dat doet, zorgt voor maximale verwarring. Omgeven door een walm van suiker en bier demonstreert de kwaliteitsmanager van DIS – toonaangevend op het gebied van het afvullen van blikjes bier en energydrinks – de door hem ontwikkelde Q-Food Quantos apparatuur. In enkele minuten analyseert hij alle relevante inhoudsstoffen. Vroeger had een professioneel laborant hier dagen zo niet weken voor nodig.

Ironisch genoeg heeft de voedingsmiddelentechnoloog de opdracht het suikergehalte van de producten te verlagen. Nu rijden dagelijks nog drie vrachtwagens met suiker het fabrieksterrein van DIS in Sittard op. Zoveel suiker wordt verwerkt in de tientallen miljoenen blikjes die jaarlijks van de band lopen. Brouwerijen als Crombach en Heineken, maar ook Red Bull en Mountain Energydrinks laten hier hun blikjes vullen.

Hol van de leeuw
img_4941In het ‘hol van de leeuw’ voert Van Dels niet alleen strenge kwaliteitscontroles uit, maar broedt hij ook op zijn grote droom om functional food en weer later personal food een plek te geven op de menukaart van een (bedrijfs)restaurant. Zijn Q-Food Quantos computer is daarbij zijn belangrijkste bondgenoot.

Evenals Rob Baan van Koppert Cress, winnaar van de Koning Willem 1 prijs, werkt Pascal aan verdieping van bewijsvoering dat groente (en een beetje vlees) het beste medicijn is om gezond te blijven.

Pascal, ooit opgeleid als professioneel bierproever, meet met de afdeling R&D van Koppert Cress bijvoorbeeld de voedingswaarde en vooral de effecten van sulforafaan in specifieke cressen. Dat is arbeidsintensief en een complex traject.
Eerst moet deze autonome stof worden gedetecteerd. Daarna moet in samenwerking met de medische sector onderzocht worden of deze stof wordt opgenomen in het menselijk lichaam, maar ook terecht komt in het beoogde lichaamsdeel en daar werkt. Pas als alle gevaren en risico’s in kaart zijn gebracht, bestaat er een gerede kans dat deze toepassing wordt geaccepteerd door de wetenschap.

In de toekomst zou dat een doorbraak kunnen betekenen voor bijvoorbeeld nier kankerpatiënten’’, zo mijmert Pascal van Dels, die met functional food op kortere termijn al zijn eerste successen denkt te oogsten. Hij laat zich daarbij inspireren door de filosofie van Dutch Cuisine, die de 80-20 regel nastreeft: 80 procent groente en 20 procent vlees. De norm van 250 gram groente per dag van het voedingscentrum zou dan wellicht geen utopie meer hoeven te zijn.

Pascal doet ook een proef met personal food waarbij hij dagelijks recepten aanreikt om zijn proefpersonen zes dagen in de week op maat te laten eten. De zevende dag wordt overigens cheatday genoemd. Dan ben je vrij te eten wat je wilt.

Voeding als medicijn
Uitgekiende voeding is de best medicijn om gezond te blijven. Pascal is daar van overtuigd. Van het model van personal food kwijlt hij bijna, want in deze geoptimaliseerde omstandigheden bepaalt niet meer de industrie hoe de vakken in de supermarkt worden gevuld, maar zit de consument in de regiestoel. Hij krijgt wat hij nodig heeft.
,,En dat hoeft echt niet duurder te zijn’’, weet Pascal van Dels. ,,Als je met de seizoenen mee eet, dan gebruik je niet alleen groente en fruit die verser is, maar ook die smaakvoller en goedkoper is. Het is toch zonde en duur waterige aardbeien met kerst te eten? We zijn bovendien vergeten welke voedingswaarde groente en fruit hebben. Ik eet koolsoorten om meer weerstand op te bouwen. En als de tijd van blauwe bessen aanbreekt, dan eet ik ze graag. Want ze zijn goed voor je huid.’’

In het kielspoor van zijn missie bemoeit Pascal zich ook met het nieuwe bedrijfsrestaurant van Koppert Cress waar het personeel (vooral) gezond kan eten en straks op maat wordt bediend. Met veel belangstelling volgen andere organisaties deze ontwikkeling al. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Vragen naar en over banen van de toekomst

schooltalentAls je ouder bent dan 44 jaar dan ben je terminaal serieus, zo doceerde Prof Paul Iske mij onlangs. De beste remedie om hier wat aan te doen is volgens Paul veel vragen stellen (en minder te zenden!), nieuwe verbindingen te maken en gevoel voor humor te behouden.

Voor dit blog heb ik daarom een a-selectieve groep van dwarsdenkers gevraagd naar hun Apollodromen en hoe de nieuwe wereld hierop kan anticiperen. Ik hoop hiermee met het Innovatiekabinet van de KvK een bijdrage te leveren aan een nieuwe horizon van mogelijkheden en kansen voor banen van de toekomst.

Arie Voorburg (60) is systeemecoloog bij Arcadis maar ook filosoof. Hij zet zich graag in zijn woonplaats Rotterdam in om zijn stad leefbaarder te krijgen. Hij constateert nu dat kinderen die in bepaalde wijken voor hun geboorte al een potentiele achterstand hebben. Een achterstand die in de eerste levensjaren niet meer wordt ingehaald.
Dit leidt in veel gevallen tot lage onderwijsprestaties en onaanvaardbare schooluitval, armoede en een toenemende kans op verval tot criminaliteit. Woningbouwcoöperaties, overheden, zorgverzekeraars, uitkeringsorganisatie (overheid) betalen hiervoor de rekening.

Hautecuisine achterstandswijken
Arie droomt er niet alleen over maar zet zich ook concreet in voor resocialisatie van jongeren die op het verkeerde pad zijn beland. Daarnaast organiseert hij leertrajecten waarbij jongeren gestimuleerd worden te leren en te werken. Een van zijn dromen is een voedselfabriek waarin de haute cuisine voor achterstandswijken wordt ontwikkeld. Arie werkt daarnaast aan een start-up op het gebied van biomimicri. Een instituut waar op basis van op natuur geïnspireerde principes en intelligente systemen de nieuwe stedenbouw en architectuur voor de 21e eeuw wordt ontwikkeld.

Claire Boonstra was co-founder van Layer (augmented reality). Sinds vier jaar werkt ze aan haar droom de oneindige potentie van mensen beter te benutten en waardevol in te zetten.

Meer zelfreflectie in onderwijs!
Met haar beweging Operation Education prikkelt ze het onderwijs meer aan zelfreflectie te doen en stil te staan bij de keuzes die we maken in het onderwijs. Ook Claire vindt dat we meer (kritische) vragen moeten stellen en ons blijvend moeten verwonderen. Want waarom doen we dingen zoals we ze doen? En wat is het doel van onderwijs? Het onderwijs kan en moet daarom veel meer rekening houden met diversiteit en met het oneindige palet aan talenten en capaciteiten van de kinderen. Daar is nu veel te weinig aandacht voor. Dat is vernietiging van het menselijk kapitaal.

Haar aanpak werkt. Scholen die er voor openstaan groeien weer door zich nadrukkelijk te onderscheiden. Voor meer informatie en inspiratie zie ook haar website

Paul Iske (55) is professor open innovatie op de Universiteit van Maastricht en doceert met een klinkslag. Hij is oprichter van het instituut van serieuze opmontering, maar ook van briljante mislukkingen (want van fouten kun je veel leren, aldus Paul).
Zijn theorie is dat je creativiteit kan afmeten aan het aantal vragen dat je per dag stelt en het aantal keer dat je lacht. Bij kinderen is dat extreem hoog, bij een volwassene van 44 jaar bijna nihil.

fosburyPaul droomt er van meer creativiteit te bevorderen. Want daarmee kan je het verschil maken. Hij noemt daarbij het voorbeeld van ene Fosbury die de hoogspringtechniek ooit analyseerde en de Fosburyflop introduceerde. Hij sprong niet eerst met zijn voeten, maar met zijn schouder over de lat. Tot op de dag vandaag worden er nog wereldrecords mee gebroken.

Om die reden is Paul ook voorstander van het vak Toekomst waarbij ruimte is voor systeemdenken naast het ontwikkelen van basisvaardigheden. Jongeren hoeven niet alles te weten, want het meeste is toch op te zoeken, maar ze moeten wel goed met technologie om kunnen gaan. Steeds vaker draait het straks om mens-machine interactie. Een havenarbeider wordt straks niet meer geworven, maar wel proces deskundigen die robots kunnen aansturen.

Kim van den Berg werkt met Permanent Beta aan de toekomst van morgen, waarbij technologie, wetenschap en kunst samenkomen. Haar droom is ondernemers en (maatschappelijke) organisaties in het Permanent Lab verder te helpen met hulp van de crowd. Haar wens is dat te doen met deskundigen, maar vooral met ondernemende mensen, want daar schort het nogal eens aan.

Gelukkig oud worden
Hans Schraders (67) heeft als marketeer van het jaar sportorganisaties geleid, maar ook toonaangevende ondernemingen als de Lotto en Gall & Gall. In zijn bonusjaren heeft hij een nieuwe adviesclub voor bedrijfsopvolging voor familiebedrijven opgericht. Hans droomt er nu van hoe mensen gelukkig oud kunnen worden, waarbij ze zo lang mogelijk de regie over het leven behouden. Hij verdiept zich daarom graag in domotica toepassingen en Internet of Things. Hans vindt dat de scholing en opleidingen te veel vastlopen in procedures. De mens moet weer centraal staan in de zorg, maar ook in het onderwijs.

Martijn Smit heeft een eigen radiokanaal (@WerkenFM) dat zich volledig richt op de arbeidsmarkt. Martijn zet zich nadrukkelijk in voor de positie van WAJongeren en mensen op zoek naar werk. Werken in de IT en met name internet heeft de toekomst volgens hem. Met coderen kun je daarom niet vroeg genoeg beginnen, aldus Martijn. Zijn dochter van 10 jaar beheerst die techniek nu al. Het onderwijs zou volgens hem nog beter moeten inspelen op deze ontwikkelingen.

adjiedjAdjiedj Bakas is ‘trendwatcher des vaderlands’ en maakt zich nu vooral zorgen over de mondiale vrede. De oorlogseconomie gaat daarom veel nieuwe banen opleveren, tot aan de douane. Zo voorspelt hij. Techniek en ICT speelt daarbij een grote rol.

Het aantal uur dat we gaan werken, zal ook de komende decennia significant afnemen. In 1850 was een werkweek van 70 uur gewoon, maar de werkweken wordt rap korter door techniek en hogere producties. Adjiedj voorziet korte werkweken van drie dagen in combinatie met onbetaald sociale dienstplicht.
Het onderwijs dat nu nog studenten opleidt voor banen die straks niet meer bestaan, zou daarbij nieuwe flexibele studievormen moeten aanbieden, zoals moocs, gratis online workshops. Alleen de TU Delft telt tegenwoordig al meer dan 400.000 studenten uit tal van landen die zo’n online studie volgen.

Olympic Experience, on Nederlands goed

UnknownSporten gaat in rap tempo ook veranderen. De consument wil bij voorkeur alleen consumeren en bij voorkeur op tijdstippen dat het hem of haar uitkomt. Fitness is niet toevallig een groeimarkt.
Toch blijft het sporten in teamverband heel populair. In Scheveningen heb ik daarom mijn ogen uitgekeken hoe Olympic Experience op het strand van Scheveningen inspeelde op deze nieuwe behoeftes.

Bijna 100.000 gasten kwamen tijdens de Spelen op dit evenement af. Mijn ex-collega Joris Gieske bij de KNVB en tegenwoordig werkzaam voor The Hague Beachstadium leidde mij er rond. Ik was erg onder de indruk van de impact, het enthousiasme, de grootte en innovatiekracht. Zelfs een tijdelijke zwembad en een waterbak om te zeilen met een optimist ontbraken niet.

Het programma was zodanig afgestemd dat kinderen zich ongestoord konden uitleven, maar ook dat gezinnen zich er amuseerden. In de avonduren werd de verbinding tussen zelf sporten en entertainment gezocht voor de ouderen.

Elke dag presenteerde een sport zich, veelal in combinatie met de eindronde van een sportevenement.

En alleen dit jaar werd het NK beachsoccer, beachvolleybal, beachkorfbal, beachtennis op deze locatie georganiseerd. Ook de sportkantine van de toekomst van sport & strandclub SC Rootz vond ik een schitterende vondst. Terecht dat de jaarlijkse sportinnovatieprijs dit jaar door het ministerie van VWS is uitgereikt aan de bedenkers van dit sportconcept.

In bijgaand filmpje legt Joris het concept van Olympic Experience nader uit.

Innovatie dilemma: zelf rijden of meerijden?

(Eerder gepubliceerd op LinkedIn)
Tien jaar geleden had 75 procent van de werkenden nog een vaste baan. De komende tien jaar verdwijnt 50 procent van de huidige functies als gevolg van digitalisering, robotisering en andere behoeften en wensen van de consument. Het goede nieuws is dat er ook veel nieuwe banen ontstaan.

Het innovatiekabinet van de KvK vroeg experts, dwarsdenkers, bijzonder ondernemers en andere burgers naar hun Apollodromen en wat dit betekent voor het onderwijs en de arbeidsmarkt.

In een serie artikelen gaan we in op de nieuwe kansen voor het bedrijfsleven, geïnspireerd door het boek Metamorfose van Prof. Dr. Wim de Ridder.

Fith-ave-NYC-Easter-morning-1900De vraag is niet meer of de zelfrijdende auto er komt, maar wanneer hij gemeengoed is. En dat kan soms snel gaan. In 1900 reed men nog met paard en wagen door New York. Nog geen vijftien jaar later was dat beeld radicaal veranderd en was er geen paard en wagen meer te zien. Zo snel kan het dus gaan.

En die zelfrijdende auto schudt niet alleen de industrie op, maar heeft ook grote gevolgen voor andere sectoren. Als het aantal ongelukken daardoor afneemt dan heeft dat ook grote impact voor de financiele sector (minder schade, minder verzekeringen). En minder verkeersovertredingen leidt ook tot lagere inkomsten voor de overheid.

Van bezit naar gebruik

Als de trend van bezit naar gebruik zich ook uitbreidt naar de auto, dan verlost ‘autodelen’ ons ook van de ergernissen over files. Nu verdringen 7,3 miljoen personenauto’s en 1,1 miljoen bedrijfswagen zich in de ochtend en avondspits. Straks kunnen de wegen met zelfrijdende auto’s veel effectiever worden gebruikt. Ook de roep om meer parkeergarages en meer wegen zal dan verstommen.

Bijna 0,5% van het BNP (ca 3,5 miljard euro per jaar) wordt nu nog verkwist door files, zo becijferde Prof Jan Rotman van Urgenda. Daarnaast is de mobiliteitssector verantwoordelijk voor ca. 17% van de totale CO2 uitstoot in Nederland en draagt daarmee aanzienlijk bij aan het klimaat- probleem. Tevens veroorzaakt de sector veel uitstoot van fijnstof, NOx en is er overlast door geluid en stank.

Disruptief

Geen of minder gebruik van fossiele grondstoffen leidt ook tot lagere accijnzen. De zelfrijdende (elektrische) auto is dus disruptief.

In zijn boek Metamorfose pleit prof Wim de Ridder voor een herijking van het huidige en straks achterhaalde beleid voor mobiliteit. We moeten nadenken over de regie van ons fysieke en digitale wegennet. Moeten er wel nieuwe wegen bijkomen als er straks geen of nauwelijks files zijn?

Dit biedt uiteraard ook kansen voor nieuwe verdienmodellen en andere banen. Denk daarbij aan toepassingen van Internet of things die verkeersstromen in de gaten houden, maar ook mogelijkheden tijdens het reizen te kunnen (door)werken.

Mobiliteit wordt straks een duurzame dienst, die op maat wordt geleverd door mobiliteitsbedrijven. Mensen kunnen mobiliteit huren of inkopen: je geeft aan wat je wilt (snelheid, comfort, service, goedkoop, weinig overstappen, met wie je wilt reizen, etc.) en de mobiliteitsmakelaar verschaft je een scala aan mogelijkheden en prijzen van deur tot deur en regelt. Dit kan per individu worden samengesteld, maar ook voor een groep mensen. En zo ontstaan er ook weer nieuwe functies en banen!

Innovatiekabinet: van (Apollo)droom naar daad

Na de Apollodromen van de heldinnen van de ministers uit het Innovatiekabinet van de Kamer van Koophandel hebben nu ook de bewindslieden zelf hun dromen uitgesproken.
De ministers, een gezelschap van opiniemakers, ondernemers en wetenschappers, die belangeloos deelnemers aan de jaarlijkse verkiezing MKB Innovatie Top 100 ondersteunen met hun kennis, expertise en netwerken hebben vooral gekeken naar toekomstige wensen op hun eigen vakgebied.

Deze week verschanst het kabinet zich in Houten in Fort Vechten om een of enkele dromen verder uit te werken. Het streven is later dit jaar deze dromen nader vorm te geven, samen met de ondernemers die afgelopen tien jaar in de top 100 hebben gestaan.

9789462761094-240x300Als voorschot presenteert professor Wim de Ridder als minister van Welvaart en futuroloog het boek “Metamorfose, de nieuwe welvaart”. Hij schetst daarin de gevolgen van de digitale ontwikkelingen. ,,Als we niet oppassen gaat Google aan de haal met het netwerk voor de stroom en big data gaat onze gezondheid regisseren. Mijn Apollodroom is dat we beter nadenken en anticiperen op deze ontwikkelingen’’, aldus Wim de Ridder.
,,Tegelijkertijd ontstaan er ook kansen. De komende tien jaar verdwijnt vijftig procent van de banen. Met name bij de gevestigde orde. Er komen minimaal zoveel nieuwe banen voor terug, maar dan anders georganiseerd. Burgers gaan eigen producten en diensten ontwikkelen voor homogene groepen met specifieke wensen.’’

Dr. Dr. Johan F. Hoorn, minister van slim en creatief, heeft zijn droom al vervat in een semi- wetenschappelijk publicatie over The Ultimate Android dat je beschermt en verbindt met alle mogelijke devices (AI, robots, big data, Internet of things). Als een persoonlijke Avatar for life (PAL) groeit hij met je mee en past zich aan de tijdsgeest aan. Het beschermt je data en gidst je door de overload aan informatie.

Designthinker Marieke van Dijk, minister van de menselijke maat, is mede architect van dit initiatief voor het ontwikkelen van Apollodromen. Haar eigen droom is – in navolging van Zweden en Denemarken- de oprichting van een atelier voor sociale innovatie. Dat moet een plek worden voor het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Ze heeft inmiddels zeer positieve ervaringen opgedaan met sessies rondom dierenwelzijn en het vernieuwen van de lokale democratie. Deze week krijgt dat in Utrecht al een vervolg in de vorm van een Bootcamp over het thema Open Overheid.

Jan van Betten zou graag, in navolging van Nudge, met burgers en ondernemers de mouwen willen opstropen voor een duurzaam initiatief. Hij volgt nu al met grote belangstelling de Rotterdamse kandidatuur voor de Wereld Expo in 2025. In het kader hiervan wordt onderzocht een wijk te bouwen met afvalplastic. Deze Apollodroom leidt niet alleen tot een nieuwe vorm van denken, werken en handelen maar ontketent ook nieuwe kennis en banen, zo droomt Jan al hardop.

RobBaan_500pixhoogklzwCEO Rob Baan van Koppert Cress heeft RTL (Z/ Late Night) al ingezet als podium om zijn Apollodroom voor veilig voedsel uit te dragen. Ook staatssecretaris Martijn van Dam (EZ/voeding) heeft de kassen met microgroenten van de minister van voeding en gezondheid uit het Innovatiekabinet al meermalen bezocht. Baan keert zich tegen bewerkt voedsel en breekt een lans voor de consumptie van verse groenten en fruit als medicijn voor het voorkomen van niet-overdraagbare ziekten als obesitas, kanker, diabetes 2, hart en vaatziekten.

baleinwalvisBiomimicry expert Saskia van den Muijsenberg is minister van Vooruit naar de natuur en droomt ervan dat de natuur nog veel meer en vaker nieuwe inzichten en inspiratie mag geven. In haar ultieme droom ziet ze dat biomimicry een vast onderdeel wordt van een holistische aanpak voor duurzame uitdagingen. Een mooi voorbeeld vindt ze al dat windmolens met de rotorbladen die kenmerken heeft van een bult waltvis zelfs met weinig wind nog energie kunnen opwekken.

Mary van Vucht, minister van ‘We doen het anders’, brengt nabuurschap in de praktijk in de stad. Zij hoopt dat de samenleving zich minder laat leiden door winstbejag en prudenter omgaat met humanitaire kwesties.

Dr. Pauline Voortman, minister van vertrouwen, zoekt de sleutel voor een betere en mooiere wereld ook in de zachte kant. ,,We stevenen af op een maatschappij waarin onder druk van stress naar meer controle en beheersing wordt gegrepen. Dat leidt doorgaans tot medewerkers die gefrustreerd raken omdat zij zich niet gehoord en gewaardeerd voelen. Terwijl het zou mooi zijn als we juist op het werk een gevoel van verbinding ervaren. Ik hoop dat werkend Nederland zich laat leiden door waarden vakmanschap.’’
Om in een adem daar aan toe te voegen dat het werkplezier dan toeneemt, maar ook de (bedrijfs)resultaten.

Lars van Ginhoven, minister van Nieuwe Rijkdom, realiseert zijn eigen Apollodroom al op zijn zorg- en recreatieboerderij en zijn vaarkantie-community. Hij zou graag zijn gedachtegoed verder willen uitbreiden zodat meer burgers en organisaties elkaars overwaarde beter benutten. ,,Wat is er mooier dan je bezit, kennis en talent te mogen delen?’’

Als premier van oplossingen in het Innovatiekabinet hoopt Ruud Koornstra alle Apollodromen van zijn bewindslieden onder te brengen in de Development Goals van de Verenigde Naties.
,,Geen armoede, geen honger, goede gezondheid en hoogwaardig onderwijs voor iedereen. Daar kan toch niemand tegen zijn? Laten we allemaal een bijdrage leveren! Als we alle zeventien doelen halen, dan hebben we het paradijs op aarde.

In de bijlage zijn alle dromen na te lezen, maar ook de wijze waarop het onderwijs hierop kan anticiperen. Op dinsdag 5 juli tijdens de bekendmaking van de lijst genomineerden voor de MKB Innovatie Top 100 wordt een werkconferentie georganiseerd rondom de Apollodromen.

Sustainable Development Goals_E_Final sizes

Elf Apollodromen van elf bijzondere vrouwen

neil-armstrongVandaag op LinkedIn dit blog gepubliceerd:

Verbeeldingskracht van president Kennedy leidde in 1969 tot de eerste stap op de maan. Uiteindelijk heeft deze ‘Apollodroom’ geleid tot mobiel internet, zonne-energie en nieuwe technieken voor het filteren van water. De investeringen van 20 miljard dollar verbleekten bij de impact van deze eerste stap op de maan.

Sigrid Johanisse, directeur van StartupDelta en daarvoor persoonlijk adviseur van voormalig EU commissaris Neelie Kroes hoefde niet lang na te denken over het belang van een Apollodroom. Samen met tien andere ‘topvrouwen’ heeft ook Sigrid haar droom uitgesproken in het kader van de internationale dag van de vrouw op dinsdag 8 maart.

De keuze van de vrouwen is bepaald door de elf leden van het Innovatiekabinet van de KvK, een gezelschap van wetenschappers, ondernemers en opiniemakers die belangeloos hun kennis en netwerk beschikbaar stellen aan innovatieve ondernemers die deelnemen aan de MKB Innovatie Top 100.

De Apollodromen zijn bedoeld als bron van inspiratie. Op 8 maart staat BNR Zakendoen Met (14.30 u) in het teken van de internationale dag van de vrouw en dit initiatief van het Innovatiekabinet. Jacintha Scheerder praat dan als futuroloog over haar Apollodroom op het gebied van onderwijsvernieuwing.
De heldinnen van het Innovatiekabinet zijn tamelijk unaniem waar we ons de komende jaren echt druk over moeten maken: een schone (duurzame) wereld met meer sociale cohesie. In de geest van Ruud Koornstra, premier van de oplossingen, is iedereen, van wetenschapper tot ondernemer of publicist, blijmoedig over de kansen en mogelijkheden.

CEO Meiny Prins van Priva ziet zelfs exportmogelijkheden voor Nederland als groene stad. Haar concern is gevraagd een wereldstad als Beijing te adviseren over de mondiale uitdaging om de verstikking van deze metropool te beteugelen. Haar initiatief (Apollodroom) voor Sustainable Urban Delta bevat 1001 oplossingen.

harberinkOp lokale niveau zoekt boerin Annette Harberink haar heil in de bestrijding van de “kapitalistische landbouw”. Volgens haar de grootste bron van uitstoot van broeikasgassen. Zij realiseert voedselproductie in combinatie met natuurbeheer.

Het Tweede Kamerlid Stientje van Veldhoven (D66) zet zich in om de steden schoner te krijgen. Zij wil graag met beleid vanuit de politiek ondersteunen dat er meer nieuwe concepten worden ontwikkeld voor recycling van afval, maar ook dat de zelfrijdende auto in de stad de ruimte krijgt.

Op het gebied van cohesie droomt ex-hockeyster Carina Benninga ervan als we ons meer bekommeren om de mensen bij ons in de buurt. Publicist Annemarie van Gaal zet zich in voor mensen met een klein of gemiddeld inkomen zodat zij ook gebruik kunnen maken van juridische bijstand.

Alle heldinnen zijn het ook eens dat het onderwijs systeem nu achter de feiten aanloopt. We leren de geschiedenis van gisteren, maar worden niet opgeleid voor de toekomst. ,,Alles is opzoekbaar. Tegenwoordig kunnen kinderen niet meer mooi en goed schrijven en krijgen ze een punt in mindering als de tekst onleesbaar is. In de nieuwe tijd doe je dit toch digitaal!’’, zo verzucht Annemarie van Gaal.
Komende maand spreken de leden van het Innovatiekabinet hun dromen uit. Onderstaand de volledige dromen van hun heldinnen:

Meiny Prins is algemeen directeur van Priva en heldin van minister Rob Baan van het Innovatiekabinet. Priva is wereldmarktleider in klimaat- en procesbeheer in de tuinbouw. In een op de drie utiliteitsgebouwen in Nederland worden Priva producten toegepast voor de beheersing van het binnenklimaat.
De thema’s waar Meiny Prins zich voor inzet zijn duurzaamheid, innovatie en internationalisering. Zij is initiatiefnemer van ‘Sustainable Urban Delta’, wat als inspiratie dient voor een nieuw verdienmodel voor Nederland Met deze verzameling parels op het gebied van water, voedsel, energie en kennis wil zij laten zien dat in ons land krachten en talenten aanwezig zijn om mondiale, grootstedelijke vraagstukken op te lossen.

Nederland als groene stad
,,Mijn Apollodroom is dat Nederland wordt gezien als de groenste stad van de wereld met slimme oplossingen op het gebied van energie, voeding, water en mobiliteit. Wereldwijd verhuizen er dagelijks meer dan 180.000 mensen van het platteland naar de stad. Binnen 15 jaar zal naar schatting 60 tot 70 procent van de wereldbevolking in grootstedelijke gebieden leven.
Nederland herbergt alle denkbare kennis om die metropolen beter in te richten. Voor Beijing is samen met de topsectoren al een visie ontwikkeld voor een stadsdeel aan de zesde ring van Beijing.
Nederland heeft genoeg pareltjes om hier een nieuw exportproduct van te kunnen maken, maar dan moeten we verder kijken dan de verkokering op basis van het topsectorenbeleid. Nederland verstikt nu door zijn bestuurlijke complexiteit.
,,Het onderwijs kan daar ook op inspelen door studies en vakken meer integraal aan te bieden en studenten weer op te leiden tot specialisten en niet tot managers.

Annette Harberink is heldin van minister Lars van Ginhoven uit het Innovatiekabinet. Annette bestiert de biologisch-dynamische Natuurderij Keizerslande aan de IJssel. Dit melkveebedrijf heeft belangrijke neventaken als grootschalig natuurbeheer, verhoging van de biodiversiteit, watermanagement alsmede recreatie en educatie. Het bedrijf beslaat ca 170 ha, werkt nagenoeg met gesloten kringlopen en ontvangt geen subsidies. Twee derde van de inkomsten komt uit melk en vlees, de rest uit natuur- en waterbeheer.

Voedselproductie en natuurbeheer combineren
,,Mijn Apollodroom is dat de vlees- en zuivelindustrie niet meer voor de grootste uitstoot van broeikasgassen zorgt. Ik wil laten zien dat voedselproductie kan worden gecombineerd met natuurbeheer. Lobbyclubs voor de huidige kapitalistische landbouw, maar ook rigide regelgeving maken dit streven haast onmogelijk.
Ik hoop dat het onderwijs ruimte biedt om constructief kritisch te kijken naar de huidige manier van werken in de agrarische sector. Op onze Natuurderij geven we jaarlijks aan twee- tot drieduizend mensen voorlichting. Met een beetje steun van de Postcodeloterij zou ik dat graag willen uitbreiden, maar ook door meer mensen te laten proeven van echte en gezonde producten.’’

Stientje van Veldhoven is de heldin van minister Jan van Betten uit het Innovatiekabinet. Als Tweede Kamerlid van D66 is zij al drie keer uitgeroepen tot groenste politicus van het jaar. Stientje zegt zich in te zetten voor meer energiebesparing voor particulieren en bedrijven, meer bescherming van onze natuur en meer hergebruik van grondstoffen.

Schone lucht in steden
,,Mijn Apollodroom is dat de lucht in de steden net zo schoon wordt als in het Alpengebied. Dat is goed voor onze gezondheid, maar het dwingt ons ook beter na te denken over technologische oplossingen die er al zijn. Dat kan variëren van nieuwe logistieke concepten voor distributie in binnensteden en de zelfrijdende auto tot design voor recycling van afval zodat afval niet meer verbrand hoeft te worden. Met deze transitie ontstaan ook kansen voor het bedrijfsleven.
,,De scholing moet hierop worden aangepast. We moeten leren denken en werken in ketens. Dat betekent geen producten meer maken die niet herbruikbaar zijn. Dat geldt ook voor lithium batterijen in elektrische auto’s. Na gebruik moeten er restproducten van gemaakt kunnen worden. Of eventueel ander materiaal worden gebruikt. Dat vergt veel meer flexibiliteit. Daar kan het onderwijs niet vroeg mee beginnen, zoals gelukkig al het geval is op Montessori- en Daltonscholen.’’

Carina Benninga is heldin van minister Pauline Voortman uit het Innovatiekabinet. Carina heeft al een rijk leven achter de rug als voormalige hockeyinternational, die driemaal heeft deelgenomen aan de Olympische Spelen. Ook als trainer-coach heeft ze menig topteam geleid. Ze is daarnaast oprichter van de sportersvakbond NL Sporter. In haar huidige arbeidzame leeftijd richt zij zich met Bureau Benninga en voorheen met Van Ede & Partners op self-leadership (emotioneel, mentaal, fysiek of spiritueel).

Stel je hart open voor medemens
,,Mijn Apollodroom is dichtbij huis. Wat zou het mooi zijn wanneer we wat meer om elkaar geven in de buurt. Als we minder wantrouwen hebben en ons hart durven open te stellen voor de medemens dan kunnen we veel meer bereiken en worden we ook gelukkiger!
Met Peerby kun je al heel eenvoudig materialen delen. Tot een auto aan toe. Maar dat geldt ook voor kennis of een handje uitsteken wanneer iemand hulp nodig heeft. Als we allemaal een uurtje in week bereid zijn een hulpbehoevende buurman of buurvrouw te helpen, dan kunnen we de kosten van zorg in de hand houden.
Het onderwijs kan hier een goede bijdrage aanleveren door positieve educatie. Het moet niet altijd draaien om wie de beste is, maar hoe je jezelf en een ander waardeert om zijn positieve kracht. Dat geeft pas echt energie!’’

Dr Melanie Rieback is heldin van minister Johan Hoorn uit het Innovatiekabinet. Melanie heeft zich volledig toegelegd op RFID security research, na zich eerst geschoold te hebben als (hacker) onderzoeker bij de VU Amsterdam en als senior managing consultant in het Cyber Crime Team van ING Bank. Als CEO van Radically Open Security neemt zij thans genoegen met een minimumsalaris. Haar bedrijf stopt 90 procent van de winst in Stichting NLnet om daarmee open-sourceprojecten te ondersteunen waarbij beveiliging en digitale vrijheden centraal staan.

Voorkom afhankelijkheid van beveiligingsindustrie!
rieback,,Mijn Apollodroom is dat kennis rondom bestrijding Cyber Crime Security niet meer wordt afgeschermd, maar juist wordt uitgedragen en verbeterd. De beveiligingsindustrie zorgt nu voor een afhankelijkheidsrelatie en dat leidt nodeloos tot extra kosten. Wij willen onze klanten niet uitsluiten, maar opleiden.
Dat is onze missie als hackers. Ons netwerk bestaat al uit 40 freelancers en we werken voor overheden, verzekerings- en energiemaatschappijen. Onze winst wordt bijna volledig besteed aan goede doelen, zoals open source wifihotspots die de vrijheid van meningsuiting van de pers kan garanderen. En deze aanpak werkt. Stanford Graduate School of Business heeft ons al uitgenodigd colleges te geven over onze aanpak. We zien daarom grote toekomst voor ethische hackers en ons business model dat is gebaseerd op duurzame liefdadigheidsbeleid dat is afgekeken vanuit de wereld van kerken.’’

Annemarie van Gaal is heldin van minister Wim de Ridder uit het Innovatiekabinet. Annemarie is investeerder, uitgever, auteur van het ondernemersboek van het jaar, columnist (Financieele Dagblad) en televisiepersoonlijkheid. Voor RTL4 maakt zij het programma Een Dubbeltje Op Zijn Kant waarin ze mensen en bedrijven adviseert die te kampen hebben met schulden.

Betaalbare advocaten voor mensen met kleiner inkomen
,,Mijn Apollodroom is dat advocaten ook betaalbaar zijn voor mensen met een klein of gemiddeld inkomen. Als je een uitkering hebt, krijg je nagenoeg gratis juridische bijstand. En anders betaal je tarieven van drie tot vijfhonderd euro per uur.
Ik wil virtuele legal jobs creeren voor vaak standaard adviezen voor geschillen met leveranciers, arbeidscontracten en huurovereenkomsten. Voor een bedrag van 35 euro krijg je dan een juridisch advies dat is opgesteld door een afgestudeerde jurist, een moeder die thuis werkt of iemand met een beperking tot de arbeidsmarkt. Een verloren generatie kan daarmee aan het werk blijven.
Het onderwijs loopt hopeloos achter om op deze ontwikkelingen in te spelen. Theoretische kennis vergaren is toch achterhaald? Alles is opzoekbaar. Tegenwoordig kunnen kinderen niet meer mooi en goed schrijven en krijgen ze een punt in mindering als de tekst onleesbaar is. In de nieuwe tijd doe je dit toch digitaal!

suzanne-wolff:jpgSuzanne Wolff is heldin van minister Mary van Vucht uit het Innovatiekabinet. Suzanne is zakelijk leider van de Nederlandse Fluit Academie en voorzitter van de Stichting Mirador. Deze stichting richt zich op een positieve ontwikkeling van de mens en een goede en gezonde leefomgeving. Zij heeft haar voetsporen verdiend in leidinggevende functies in het bedrijfsleven (oa Etos België, The Body Shop, Good Company).

Natuur als positieve energiebron
,,Mijn Apollodroom bestaat uit twee delen:
• Dat wij, mensen, onze plek in de natuur weer innemen in plaats van zo afgescheiden van elkaar te leven.
We worden dan vanzelf minder belangrijk en kunnen ons laten voeden door positieve energie. Dat maakt het misschien ook makkelijker als mens tussen de mensen te staan en te kijken naar overeenkomsten in plaats van tegenstellingen. Er zouden veel meer mensen opgeleid kunnen worden als gids/coach op dit gebied.
• Dat de waardering voor culturele prestaties en de betekenis hiervan zich vertaalt in een acceptabele vergoeding. Ik heb geen moeite met een vorm van marktwerking, maar veel musici en kunstenaars verdienen nu minder dan het minimumloon. Het helpt al ondernemerschap als vak op te nemen in alle kunst- en cultuuropleidingen.

Jacintha Lucia Scheerder is heldin van minister Marieke van Dijk uit het Innovatiekabinet. Jacintha is als futuroloog (WE THE FUTURE) & interdisciplinair onderwijsontwikkelaar verbonden aan het OnderwijsLab van het Instituut voor Interdisciplinaire studies van de Universiteit van Amsterdam. Eerder verrichtte zij een toekomstonderzoek ( H orizonscan 2050) naar de ontwikkelingen en gevolgen van met name technologische trends.

Laten we het werk beter en eerlijker verdelen
,,Mijn Apollodroom is dat we het werk in Nederland beter gaan verdelen. In dat opzicht ben ik benieuwd naar het experiment van een 30-urige werkweek in Zweden. Door de robotisering en digitalisering vallen de komende twintig jaar wereldwijd twee miljard banen weg, maar komen daar ook weer nieuwe -nu nog onbekende- banen voor terug . Als we een tweedeling in de samenleving willen voorkomen, dan moeten we zorgen dat gemiddeld meer mensen gemiddeld minder werken. Het biedt voordelen zoals meer tijd voor je zelf en zelfontplooiing. Aan de andere kant moeten mensen worden opgeleid en openstaan voor nieuwe banen; om robots en digitale processen te kunnen aansturen. En het onderwijs moet daar op kunnen inspelen. We moeten leren ons voortdurend aan te passen aan veranderingen. Dat vergt veel flexibiliteit en zelfreflectie. Van alle partijen.’’

ralien.jpgRalien Bekkers is de heldin van premier Ruud Koornstra uit het Innovatiekabinet van de KvK.
Ralien heeft als voormalig VN Jongerenvertegenwoordiger contact met de captains of industry en tal van politici (van Hillary Clinton tot Ban Ki-moon). Ze heeft mede met steun via crowdfunding een studiebeurs kunnen organiseren voor de prestigieuze Yale University voor haar masterstudie Environmental Management.

Voorkom verspilling van voeding
,,Mijn Apollodroom is een samenleving die geen afval meer produceert, en waarin mensen energieneutraal leven. Maar daar moet nog veel voor veranderen. Te beginnen met het onderwijs dat nog opleidt voor de oude fossiele economie.
,,Concrete vaardigheden (skills) moeten centraal staan in plaats van het “halen” van vakken. Alleen kun je niets, maar als je kan samenwerken met verschillende generaties, disciplines en bevolkingsgroepen dan kom je veel verder. Dat vergt aanpassingsvermogen en flexibiliteit. Je moet niet alleen kunnen programmeren, maar ook kunnen presenteren en verkopen. We moeten ook veel ambitieuzer willen zijn, want in dit tempo redden we het niet. Te beginnen met overheid,
,,Ik word gek van de ineffectieve bureaucratie. Het is toch een schande dat we door regeltjes blindelings zoveel voedsel moeten weggooien, terwijl we ook creatief zouden kunnen worden en bijdragen aan oplossingen voor honger op de wereld. De uitdaging is slimmer – en zinniger – te werk gaan, en kringlopen zien te sluiten zodat we samen een zo productief en inclusief mogelijke maatschappij creëren.”

Dr. Dayna Baumeister is heldin van minister Saskia van den Muijsenberg uit het Innovatiekabinet. Dayna is Co-founder en Partner van Biomimicry 3.8 en Professor of Practice van het Biomimicry Center van de Arizona State University. Ze is de grondlegger van de eerste mondiale master voor certificering van kennis over Biomimicry. Als systeem denker van duurzame ontwerpen werkt ze voor multinationals als Nike, Boeing en Procter & Gamble.

Leren van de natuur
,,Mijn Apollodroom is dat we beter snappen hoe de natuur werkt, en dat we die kennis standaard integreren in ons werk en de dingen die we ontwikkelen. We leven te kort op deze planeet om ons alleen te baseren op kennis via internet. Daarbij kun je denken aan het ontwerp van steden. We zitten in de transitie naar gebouwen die minder giftige stoffen herbergen, maar de volgende stap is dat de gebouwde omgeving een ecosysteem wordt waarin eigen water wordt gefilterd en lucht gezuiverd. Koolstof wordt dan gevangen door gebouwen. Dat is iets wat in de natuur ook al gebeurd.
Laat jongeren in het onderwijs ook kennis maken met de kracht van de natuur. Zorg voor meer creativiteit en samenwerking tussen verschillende disciplines. Voel je prettig met wat je nog niet weet en richt je daarop. Dan ontdek je de mogelijkheden van groei. Een bedrijf als Nike heeft daarmee oplossingen gekregen vanuit de muziekwereld in combinatie met de kenmerken van vogels.’’

Sigrid Johannisse is directeur StartupDelta en daarvoor persoonlijke adviseur van voormalig EU commissaris Neelie Kroes, de heldin van minister Marcus Fernhout van het Innovatiekabinet. Sigrid bouwt samen met Neelie Kroes aan de versterking van het Nederlandse ecosysteem voor startups en doorgroeiers. Hierbij maken zij gebruik van een (internationaal) netwerk van invloedrijke bestuurders, ondernemers en investeerders.

Tijd voor Energie Wende
,,Mijn Apollodroom is dat we alle mogelijke kennis en resources mondiaal inzetten om klimaatverandering tegen te gaan. Een internationale “Energie Wende”. Startups spelen daarbij een cruciale rol, want zij kunnen vernieuwingen versnellen en aanjagen bij de corporate organisaties.
“Vergezichten stimuleren de verbeeldingskracht. Zoals we dat ook in 1969 zagen. De eerste stap op de maan heeft 20 miljard gekost en tientallen jaren van experimenteren. Dat lijkt onzinnig duur en lang, maar die stap heeft geleid tot waanzinnige spin-offs als mobiel internet, zonne-energie en nieuwe technieken voor het filteren van water. Als we schone energie krijgen, dan wordt de uitstoot van CO2 niet alleen verlaagd, maar ontstaan er ook nieuwe economische-maatschappelijke modellen.
,,De wereld om ons heen wordt steeds meer digitaal gestuurd. Digitale vaardigheden zijn daarom onmisbaar. Het onderwijs kan daar goed op inspelen door de jeugd deze vaardigheden bij te brengen, waaronder programmeren. Uiteindelijk wil je zelf vorm kunnen geven aan de wereld, die steeds digitaler wordt”.

Dilemma: eten of gegeten worden met innovatie?

UnknownAls innovatiepromotor moet ik deze dagen mijzelf tot de orde roepen. Met tegenzin lees ik op verzoek van voorzitter Reinier Castelein van vakbeweging de Unie het boek Internet is niet het antwoord. Na elke hoofdstuk moet ik helaas vaststellen dat internet ons uiteindelijk geen of weinig welvaart brengt. Ik ben er niet aan verslaafd, maar internet ervaar ik als een essentiële levensbehoefte. Het betoog van auteur Andrew Keen, gebaseerd op eigen ervaringen, onderzoek en gesprekken met experts laat zien dat internet vooral ongelijkheid heeft versterkt. ‘The winner takes all’

imagesOp de bouwcampus van Delft, synoniem voor een van de meest gesloten bolwerken, woonde ik afgelopen week een lezing van dr Koert van Mensvoort bij over zin en onzin van nanotechnologie. Koert is niet alleen kunstenaar, filosoof en wetenschapper, maar noemt zich ook bedrijfsleider van zijn mobiele nano-supermarktwinkel. In deze SRV-expositiewagen laat hij burgers ervaren wat nanotechnologie kan betekenen.

Een aantal dilemma’s kreeg ik voorgeschoteld:
– Een verf die met een druk op de knop op je tablet alle kleuren kan krijgen zodat je je woonkamer of auto kan afstemmen op je gevoel. Wenselijk of niet?
– Een mobiel die met een energybelt over een dikke buik kan worden opgeladen met het overgewicht van mensen. Wenselijk of niet?
– Wijn die alle (mooie en dure) smaken kan krijgen met behulp van een magnetron. Wenselijk of niet?
– het nuttigen van kweekvlees waarbij het verschil tussen een gemanipuleerde en echte hamburger niet meer te proeven is. Wenselijk of niet?
– Googlenose Sniffer prikkelt je reukorgaan waarmee je zelf personen kan herkennen of kan herleiden uit welk jaar de wijn uit je glas komt. Wenselijk of niet?
– de hydraterende huid die slachtoffers van verbranding (enigszins) genezen van littekens en verbrande misvorming. Wenselijk of niet?

De zorgwekkende vraag in de zaal was of techniek ons straks gaat overleven? En waar liggen de (ethische) grenzen van innovatie zo schudde ik mijzelf wakker. In onderstaand gesprek kan Koert mijn twijfels niet helemaal wegnemen. Zijn advies: meer en dieper na te denken en techniek vooral te laten aansluiten bij onze behoeften.

Juist in de (gesloten) wereld van bouwen is nog veel ruimte voor echte vernieuwingen. Vandaar dat hij hier het podium opzocht.

Voedselbos, een nieuw paradijs

imagesZelfvoorzienendheid is voor mij een onomkeerbare trend de komende jaren. Dat geldt niet alleen op het gebied van thuiszorg en energie, maar ook voor voedsel. Toen mijn dorpsvriend Hans Peek en zijn vrouw Saskia vertelden over hun plannen voor een voedselbos in Oud-Zuilen was ik direct nieuwsgierig en bereid mee te helpen.

Vorige maand heb ik met tientallen andere vrijwilligers een dag meegeholpen met het planten van bomen en struiken op landgoed Oostwaard. Tussendoor hing ik aan de lippen van Xavier San Giorgi, de architect van dit bos, dat in de loop van volgend jaar al zal leiden tot de eerste (bescheiden) oogst.

Ecologische principes
Een voedselbos is een door mensen gecreëerde plantengemeenschap waarbij slim gebruik wordt gemaakt van ecologische principes die kenmerkend zijn voor een natuurlijk bos. Zonder gebruik te hoeven maken van (kunst) mest of bestrijdingsmiddelen. Uitgangspunt hierbij is diversiteit en het gebruik van meerdere vegetatielagen, die elkaar ondersteunen. Hierbij moet je denken aan:
1 de kruinlaag van de grote bomen (tamme kastanje, walnoot, kers)
2 kleinere bomen en grotere struiken die tot de onderkant van de hoogste kruinen reiken (halfstam fruitbomen, hazelaar, pawpaw)
3 lagere struiken (aalbes, kruisbes, buffelbes)
4 de kruidlaag (struisvaren, Turkse rabarber, udo)
5 grondbedekkers (aardbei, Siberische postelein, daslook)
6 wortel en knollenlaag (aardamandel, aardkastanje, oca)
7 klimplanten die zich door meerdere lagen slingeren (akebia, kiwi, Chinese vijfsmakenbes)

Hoge biodiversiteit is een belangrijk kenmerk van een natuurlijk bos. Niet alleen door de aanwezigheid van veel verschillende soorten planten, maar juist ook door de grote aantallen insecten, vogels en zoogdieren. De plantenrijkdom is de primaire voorwaarde voor het bestaan van dieren (hun voedselketen begint bij het benutten van het organische voedsel dat planten met behulp van zonlicht opbouwen). Veel dieren vervullen vervolgens weer een cruciale rol voor de plantenwereld. Denk hierbij aan bestuiving (hommels, bijen, zweefvliegen), plaagbeheersing (lieveheersbeestjes, oorwormen, zweefvliegen), bemesting (vogels, zoogdieren), verspreiding van zaden (gaaien, muizen). Deze wisselwerking binnen het ecosysteem van een (voedsel)bos voorkomt onevenwichtigheden.

Smakelijke ontdekkingstocht
Alleen al het ontwerp is een smakelijke ontdekkingstocht, zo concludeer ik. Afhankelijk van het passende microklimaat kun je zelfs perziken, abrikozen en amandelen hier laten rijpen. Xavier San Giorgi heeft zich helemaal uitgeleefd met het ontwerp. Hij schat dat er tienduizenden bomen en struiken vanuit alle plekken in de wereld zijn afgeleverd op de boerderij van Saskia en Hans Peek. De Chinese mahonieboom prikkelt nu al de geesten en smaakpapillen, want de bladscheuten zijn zo lekker dat ze de vergelijking met Franse uiensoep kunnen doorstaan.

Xavier, geboren in Leiden, maar zoon van een Spaanse vader, raakt niet uitgepraat over het paradijs van Hans en Saskia. ,,Er komen ook bomen zoals tamme kastanjes, hazelaars, lindebomen en kaki-bomen. En pawpaw-struiken, een laag met kruiden als daslook en Turkse rabarber en bodembedekkers zoals daglelie. Er komt een wortel- en knollenlaag met bijvoorbeeld knolcapucien en de Amerikaanse grondnoot. En klimplanten die door meerdere lagen heen slingeren, zoals druiven en kiwi, maar ook klimmers die in de schaduw een goede oogst geven. Voor het vee maken we voederhagen. Het voedselbos wordt 1,7 hectare groot en daarmee is het voorlopig in een keer het grootste voedselbos van Nederland.’’

Oostwaard, gewijde grond
Met het voedselbos krijg het landgoed dat al drie generaties in bezit is van de familie Peek een nieuwe toekomst. De boerderij staat op gewijde grond, want Oostwaard vormde een onderdeel van de Sint-Stevensabdij, een klooster dat in 1131 is gesticht. Afgelopen jaren heeft de familie de boerderij gerestaureerd. Nu worden de voorbereidingen getroffen voor biologische landbouw. De wens is dat over een jaar of vijf de oogst kan worden verkocht aan buurtbewoners en restaurants in de omgeving.

Mijn werkdag benutte ik ook voor het maken van een sfeerimpressie: