Hidden Champions in de spotlights

2013-10-30 21.07.57Op een ongewone geheime plek op een landgoed in Baarn is afgelopen woensdagavond de internetdroom van Henk-Jan Winkeldermaat uitgekomen: een zelf gemaakte documentaire over de ‘Hidden Champions’. Afgelopen jaar heb ik tientallen van deze wereldmarktleiders in een niche markt en of met een nicheproduct in kaart gebracht voor de MKB Innovatie Top 100. Het was daarom geen toeval dat een kwart van de innovaties ‘Hidden Champion’ was.

Behalve marktleiderschap (top 5) onderscheiden deze ondernemingen zich ook doordat ze meer dan 70 procent van de omzet halen door export. En daarmee voor veel toegevoegde waarde zorgen voor de Nederlandse economie
Henk Jan Winkeldermaat besloot daarom twaalf van deze kroonjuwelen onder de MKB bedrijven te portretteren. Zoals ALSI International (Beuningen) dat een techniek ontwikkelde dat wordt toegepast in Iphones, Wakawaka Light dat al miljoenen oplaadbare solarlampen heeft weggezet in derde wereldlanden, de cressen van KoppertCress die worden gebruikt door toonaangevende koks ter wereld en consultant Joost de Valk (Yoast) die met zijn unieke kennis van wordpress werkt voor EBay, Facebook en the Guardian.

Ruud Koornstra als rode/groene draad
Ruud Koornstra, groene premier van het Kabinet van Vernieuwing, publicist en CEO Tendris, loopt als een rode draad door deze documentaire. Angst voor de toekomst is een slechte raadgever zegt hij, maar nog erger is dat mensen kunnen omgaan met een oorlog of ziekte maar grote angst hebben voor verandering. Juist in het huidige tijdbeeld moeten ondernemers bijna permanent vernieuwen. De ‘Hidden Champions’ laten zien hoe zij dat doen.

Spin off MKB Innovatie Top 100
De internet documentaire is gemaakt naar aanleiding van de laatste MKB Innovatie Top 100, die jaarlijks wordt georganiseerd door Syntens Innovatiecentrum en mede mogelijk wordt gemaakt door NRC Handelsblad en Mercedes-Benz.
De documentaire is bedoeld als inspiratiebron voor andere ondernemers en we proberen waar mogelijk deze beelden te laten zien. Onze ambitie is uiteindelijk 100.000 ondernemers te bereiken via verschillende kanalen op basis van Power to the People. We waren daarom erg blij met de mooie uitzending op BNR Zakendoen. De documentaire is uiteraard te zien via de website topinnovators van Henk Jan Winkeldermaat, maar ook via Syntens en www.hiddenchampions.nl om de zoekbaarheid te vergemakkelijken, maar ook via tal van andere sites en blogs (oa marketing facts)

Op een afwijkende manier lokten we woensdag tientallen geïnteresseerden naar de première op een geheime A1 locatie op een landgoed in Baarn. Na een wandeling over de oude A1 (Amersfoort-Amsterdam) belandden ze in het Groene Paviljoen van ondernemer Hans Blokzijl. Ook deze ondernemer is een echte niche ondernemer. Hij verkoopt niet zo maar bomen, maar uitsluitend bijzondere (sier en vorm) bomen. Daarnaast heeft hij een parkeer-en ideeënpark geopend op zijn landgoed om te laten zien wat bomen en planten kunnen doen met zijn park.
En na de geslaagde avond weet ik dat er al weer nieuwe “Hidden Champions’ (ontstaan) zijn. Ik kan niet wachten op de inschrijving voor de volgende MKB Innovatie Top 100….

En kijk vooral op een rustig moment eens naar de 30 minuten durende internet documentaire

Op toernee met Hidden Champion Ecofont

julesparadijs1Afgelopen jaar heb ik mij ingezet om de Hidden Champions van het MKB in de spotlights te zetten. En dat is aardig gelukt, want 25 van de 100 bedrijven in de jaarlijkse MKB Innovatie Top 100 hebben het predikaat dat zij wereldwijd marktleider (top 5) zijn in een niche markt en of met een niche product en minimaal 70 procent omzet halen uit export. Onder wie winnaar Ecofont uit Utrecht dat de wereld verovert met een duurzaam font dat wel 50 procent toner en inkt kan besparen. Uiteraard speelt Ecofont ook een belangrijke rol in de internet-documentaire die Henk Jan Winkeldermaat dit najaar uitbrengt over dit fenomeen.

Evenals voorgaande jaren mocht ook Ecofont de beurs op Beursplein 5 openen met een gongslag. Het was voor mij een mooie aanleiding extra aandacht te vragen voor dit jonge bedrijf van eigenaar en mede oprichter Alexander Kraaij. Innoveren leidt altijd ook tot rimpelingen in bestaande (geïnstitutionaliseerde) markten. Juist MKB bedrijven zorgen uiteindelijk voor doorbraak vernieuwingen die anders niet gerealiseerd zouden worden. In het geval van Ecofont heeft de gevestigde macht die printers, toners en copiers levert geen belang bij een duurzame oplossing van Ecofont. Zij wil juist zoveel mogelijk inkt gebruiken en verdisconteren dat in de deals die zij met grootgebruikers afsluit in een prijs per afgedrukte pagina. Het wachten is op het moment dat Ricoh, HP, Kyocera, Xerox of Minolta door de inkopers worden gedwongen echt te verduurzamen…

Inmiddels hebben ook Nederlandse kranten al interesse in het product van Ecofont. In de uitzending van WNL op zondag doet juryvoorzitter Ruud Koornstra ook een hartstochtelijk oproep voor meer kansen op de markt voor dit soort parels van innovatieve bedrijven. Onlangs bezocht ik met Alexander Kraaij de presentatie van de duurzame top 100 van de Telegraaf. Hoofdredacteur Jules Paradijs was direct onder de indruk van de mogelijkheden (zie foto). De businesscase van een Braziliaanse krant gaat hij daarom graag onderzoeken. Wellicht wordt straks ook de krant van Wakker Nederland gedrukt met Ecofont.

Ook directeur Rinke Zonneveld (Ondernemerschap) van het ministerie van Economische Zaken werd bezocht. Hij gaat zeker kijken of zijn eigen departement op deze manier kan vergroenen. Tot slot bood Prins Maurits, een Koninklijke kruisridder op het gebied van duurzaamheid, om Alexander eens aan tafel te zetten bij een van de leiders bij de copiermultinationals. En daarmee is andermaal duidelijk geworden dat de MKB Innovatie Top 100 niet alleen een etalage is van innovatieve bedrijven, maar ook het platform voor doorbraak vernieuwingen.

Bijgaand een verslag over Ecofont op de NYSE Euronext beurs.

Made in Holland: auto die kan vliegen

hansbAls voorzitter van de door mij zelf opgerichte fanclub voor groene entrepreneur Hans Blokzijl beleef ik niet alleen veel plezier, maar kom ik ook vaak in contact met bijzondere mensen en projecten. Samen met Hans Blokzijl, een fervent autoliefhebber en verzamelaar van Volvo’s, bracht ik onlangs een bezoek aan de bedrijfslocatie van PAL-V, een auto die kan vliegen.

PAL-V staat voor Personal Air and Land Vehicle. De auto verandert in drie minuten in een Gyrocopter. Een opvouwbare propeller op de achterzijde van het voertuig zorgt voor stuwkracht, terwijl de PAL-V op de weg rijdt als een sportauto, die veel wegheeft van de eveneens Nederlandse Carver. De topsnelheid ligt op 180 km/h. Het bereik in de lucht is 350 tot 500 kilometer, afhankelijk van de uitrusting en de belading. Vooralsnog kan de PAL-V alleen opstijgen en landen op een van de twintig vliegvelden in Nederland.

Een rijbewijs voor de weg en een vliegbrevet (20 tot 40 vlieguren) heb je nodig om in een tweepersoons PAL-V te kunnen stappen. Ir Robert Dingemanse werkt met een team van ruim twintig experts aan zijn droom met tal van partners, waaronder het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NRL) en de Technische Universiteit Delft.

Afgelopen jaren heeft PAL-V Europe NV aan 1500 veiligheidstesten voldaan. Het voertuig is inmiddels goedgekeurd voor zowel de weg als het luchtruim. De PAL-V maakt gebruik van vele patenten en wordt om die reden amper nog getoond aan de buitenwereld en opgeborgen in een streng beveiligde omgeving. Met name vanuit China is grote belangstelling voor deze wereldprimeur.

Het komende jaar is een nieuwe investeringsronde van 15 miljoen euro nodig om de productie op te starten, zodat de eerste vijf PAL-V’s in 2015 kunnen worden geleverd. De eerste limited serie gaat ca 500.000 euro kosten. Daarna zakt de prijs tot ca 2,5 ton. De komende jaren gaat PAL-V werkgelegenheid bieden aan 250 medewerkers. De directie zoekt wat voor de productie de beste vestigingsplaats zou kunnen zijn omdat de PAL-V grotendeels in Nederland wordt geassembleerd.

PAL-V heeft alle potentie om een nieuwe hidden champion (een wereldwijde marktleider in een niche markt) te worden. Ik kan mij er nu al op verheugen wanneer dit fly/drive voertuig op woensdag 12 juni wordt gepresenteerd tijdens de bekendmaking van MKB Innovatie Top 100 in het Parktheater van Eindhoven, het slimste bedrijf van Nederland.

Bijgaand een filmpje van een van de testvluchten van de PAL-V op het vliegveld van Gilze-Rijen.

Made in Holland: ‘hidden champions’

Deze maand heb ik mij verdiept in succesverhalen over innovatiestimulering. Daarbij werd ik vooral geïnspireerd door de vele verborgen kampioenen in het MKB (tot 250 medewerkers). De Duitser Hermann Simon, die samen met de Technische Universiteit van Twente er een studie naar heeft gedaan, spreekt zelf over hidden champions. Zij zijn wereldwijd marktleider in een nichemarkt, een specifiek en onderscheidend segment waarin nauwelijks concurrenten waarneembaar zijn. Export zorgt voor minimaal 70 procent van de omzet.

Deze ondernemingen hebben bijzondere talenten in huis, vaak gepatenteerde kennis of werken juist zonder octrooien in een keten samen met afnemers waarbij ze permanent voor toegevoegde waarde zorgen.

Sommigen bedrijven opereerden tot voor kort nog in schuurtjes, maar werken nu al in verschillende continenten. Van oudsher hebben we er veel in de agrarische sector (melkvee-attributen, zaadveredelaars en toepassingen in glas- en tuinbouw) en de maakindustrie (geen massaproductie, maar klantspecifieke producten, zoals bijvoorbeeld een lagersysteem dat verwerkt zit in alle geldopname-apparaten in de wereld).

Twitter vrienden
Via mijn ‘twitter’ vrienden werd ik ook geattendeerd op onze unieke positie in de sector van hand en nagelverzorging. Ook op het gebied van duurzaamheid zie ik prachtige voorbeelden die wereldwijd al toonaangevend zijn. Van toepassingen met LED verlichtingen tot waterzuiveringssystemen die aanzienlijke besparingen opleveren.

Met het label Made in Holland zouden we die bedrijven nog meer en beter moeten positioneren als onze nationale kroonjuwelen in 2013, het jaar waarin we 100 jaar innovatiestimulering mogen vieren.

Kenmerken van deze verborgen kampioenen zijn:
• Ze concentreren zich op een specifiek nauwkeurig afgebakende markt
• Steken uitzonderlijk veel geld en middelen in Research & Development. Een percentage van 15 is eerder regel dan uitzondering.
• Ze hebben meer oog voor winstpotentie dan voor direct financieel succes zoals bij beursgenoteerde ondernemingen die permanent hun aandeelhouders tevreden willen stellen.

Verborgen kampioen
Het is daarom niet gek dat veel familie-ondernemingen zich ‘verborgen kampioen’ kunnen noemen. Dit type bedrijven heeft andere ambities en een andere stijl van ondernemen. In opdracht van Van Lanschot bankieres heeft Nyfer hier onderzoek naar gedaan.

In tegenstelling tot een Raad van Bestuur van een multinational houden deze directies van MKB-bedrijven zich minder bezig met productieprocessen (en regels), maar tonen ze grote betrokkenheid met de werkvloer. Ze bewaken juist meer de bedrijfswaarden.

Verborgen kampioenen spelen meer in op maatschappelijke trends en ontwikkelingen (milieuwetgeving, eisen op gebied van voedselveiligheid, stijging brandstoffen enz). Ook zijn de producten vaak onderhoudsintensief met als bijkomstig voordeel dat een kwart van de omzet voortkomt uit serviceverlening. En op basis van cocreatie zorgen ze voor wederzijdse afhankelijkheid tussen klant en opdrachtgever.

Het klinkt simpel, maar ik vind het geniaal. Ik beschouw het als de belangrijkste kritische succesfactor van een geslaagde innovatie.

Jaar van innovatiestimulering
Ik hoop daarom in 2013, het jubileumjaar van innovatiestimulering, vele tientallen van deze prachtige sieraden te kunnen laten schitteren. Ik stuur graag de voorlopige (incomplete) lijst toe ter verbetering, maar voor om uit te breiden. Je reactie wordt erg op prijs gesteld. Helaas lukt het mij (nog) niet het excelbestand als bijlage aan dit blog toe te voegen.