Innovatie dilemma: zelf rijden of meerijden?

(Eerder gepubliceerd op LinkedIn)
Tien jaar geleden had 75 procent van de werkenden nog een vaste baan. De komende tien jaar verdwijnt 50 procent van de huidige functies als gevolg van digitalisering, robotisering en andere behoeften en wensen van de consument. Het goede nieuws is dat er ook veel nieuwe banen ontstaan.

Het innovatiekabinet van de KvK vroeg experts, dwarsdenkers, bijzonder ondernemers en andere burgers naar hun Apollodromen en wat dit betekent voor het onderwijs en de arbeidsmarkt.

In een serie artikelen gaan we in op de nieuwe kansen voor het bedrijfsleven, geïnspireerd door het boek Metamorfose van Prof. Dr. Wim de Ridder.

Fith-ave-NYC-Easter-morning-1900De vraag is niet meer of de zelfrijdende auto er komt, maar wanneer hij gemeengoed is. En dat kan soms snel gaan. In 1900 reed men nog met paard en wagen door New York. Nog geen vijftien jaar later was dat beeld radicaal veranderd en was er geen paard en wagen meer te zien. Zo snel kan het dus gaan.

En die zelfrijdende auto schudt niet alleen de industrie op, maar heeft ook grote gevolgen voor andere sectoren. Als het aantal ongelukken daardoor afneemt dan heeft dat ook grote impact voor de financiele sector (minder schade, minder verzekeringen). En minder verkeersovertredingen leidt ook tot lagere inkomsten voor de overheid.

Van bezit naar gebruik

Als de trend van bezit naar gebruik zich ook uitbreidt naar de auto, dan verlost ‘autodelen’ ons ook van de ergernissen over files. Nu verdringen 7,3 miljoen personenauto’s en 1,1 miljoen bedrijfswagen zich in de ochtend en avondspits. Straks kunnen de wegen met zelfrijdende auto’s veel effectiever worden gebruikt. Ook de roep om meer parkeergarages en meer wegen zal dan verstommen.

Bijna 0,5% van het BNP (ca 3,5 miljard euro per jaar) wordt nu nog verkwist door files, zo becijferde Prof Jan Rotman van Urgenda. Daarnaast is de mobiliteitssector verantwoordelijk voor ca. 17% van de totale CO2 uitstoot in Nederland en draagt daarmee aanzienlijk bij aan het klimaat- probleem. Tevens veroorzaakt de sector veel uitstoot van fijnstof, NOx en is er overlast door geluid en stank.

Disruptief

Geen of minder gebruik van fossiele grondstoffen leidt ook tot lagere accijnzen. De zelfrijdende (elektrische) auto is dus disruptief.

In zijn boek Metamorfose pleit prof Wim de Ridder voor een herijking van het huidige en straks achterhaalde beleid voor mobiliteit. We moeten nadenken over de regie van ons fysieke en digitale wegennet. Moeten er wel nieuwe wegen bijkomen als er straks geen of nauwelijks files zijn?

Dit biedt uiteraard ook kansen voor nieuwe verdienmodellen en andere banen. Denk daarbij aan toepassingen van Internet of things die verkeersstromen in de gaten houden, maar ook mogelijkheden tijdens het reizen te kunnen (door)werken.

Mobiliteit wordt straks een duurzame dienst, die op maat wordt geleverd door mobiliteitsbedrijven. Mensen kunnen mobiliteit huren of inkopen: je geeft aan wat je wilt (snelheid, comfort, service, goedkoop, weinig overstappen, met wie je wilt reizen, etc.) en de mobiliteitsmakelaar verschaft je een scala aan mogelijkheden en prijzen van deur tot deur en regelt. Dit kan per individu worden samengesteld, maar ook voor een groep mensen. En zo ontstaan er ook weer nieuwe functies en banen!

Innovatiekabinet: van (Apollo)droom naar daad

Na de Apollodromen van de heldinnen van de ministers uit het Innovatiekabinet van de Kamer van Koophandel hebben nu ook de bewindslieden zelf hun dromen uitgesproken.
De ministers, een gezelschap van opiniemakers, ondernemers en wetenschappers, die belangeloos deelnemers aan de jaarlijkse verkiezing MKB Innovatie Top 100 ondersteunen met hun kennis, expertise en netwerken hebben vooral gekeken naar toekomstige wensen op hun eigen vakgebied.

Deze week verschanst het kabinet zich in Houten in Fort Vechten om een of enkele dromen verder uit te werken. Het streven is later dit jaar deze dromen nader vorm te geven, samen met de ondernemers die afgelopen tien jaar in de top 100 hebben gestaan.

9789462761094-240x300Als voorschot presenteert professor Wim de Ridder als minister van Welvaart en futuroloog het boek “Metamorfose, de nieuwe welvaart”. Hij schetst daarin de gevolgen van de digitale ontwikkelingen. ,,Als we niet oppassen gaat Google aan de haal met het netwerk voor de stroom en big data gaat onze gezondheid regisseren. Mijn Apollodroom is dat we beter nadenken en anticiperen op deze ontwikkelingen’’, aldus Wim de Ridder.
,,Tegelijkertijd ontstaan er ook kansen. De komende tien jaar verdwijnt vijftig procent van de banen. Met name bij de gevestigde orde. Er komen minimaal zoveel nieuwe banen voor terug, maar dan anders georganiseerd. Burgers gaan eigen producten en diensten ontwikkelen voor homogene groepen met specifieke wensen.’’

Dr. Dr. Johan F. Hoorn, minister van slim en creatief, heeft zijn droom al vervat in een semi- wetenschappelijk publicatie over The Ultimate Android dat je beschermt en verbindt met alle mogelijke devices (AI, robots, big data, Internet of things). Als een persoonlijke Avatar for life (PAL) groeit hij met je mee en past zich aan de tijdsgeest aan. Het beschermt je data en gidst je door de overload aan informatie.

Designthinker Marieke van Dijk, minister van de menselijke maat, is mede architect van dit initiatief voor het ontwikkelen van Apollodromen. Haar eigen droom is – in navolging van Zweden en Denemarken- de oprichting van een atelier voor sociale innovatie. Dat moet een plek worden voor het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. Ze heeft inmiddels zeer positieve ervaringen opgedaan met sessies rondom dierenwelzijn en het vernieuwen van de lokale democratie. Deze week krijgt dat in Utrecht al een vervolg in de vorm van een Bootcamp over het thema Open Overheid.

Jan van Betten zou graag, in navolging van Nudge, met burgers en ondernemers de mouwen willen opstropen voor een duurzaam initiatief. Hij volgt nu al met grote belangstelling de Rotterdamse kandidatuur voor de Wereld Expo in 2025. In het kader hiervan wordt onderzocht een wijk te bouwen met afvalplastic. Deze Apollodroom leidt niet alleen tot een nieuwe vorm van denken, werken en handelen maar ontketent ook nieuwe kennis en banen, zo droomt Jan al hardop.

RobBaan_500pixhoogklzwCEO Rob Baan van Koppert Cress heeft RTL (Z/ Late Night) al ingezet als podium om zijn Apollodroom voor veilig voedsel uit te dragen. Ook staatssecretaris Martijn van Dam (EZ/voeding) heeft de kassen met microgroenten van de minister van voeding en gezondheid uit het Innovatiekabinet al meermalen bezocht. Baan keert zich tegen bewerkt voedsel en breekt een lans voor de consumptie van verse groenten en fruit als medicijn voor het voorkomen van niet-overdraagbare ziekten als obesitas, kanker, diabetes 2, hart en vaatziekten.

baleinwalvisBiomimicry expert Saskia van den Muijsenberg is minister van Vooruit naar de natuur en droomt ervan dat de natuur nog veel meer en vaker nieuwe inzichten en inspiratie mag geven. In haar ultieme droom ziet ze dat biomimicry een vast onderdeel wordt van een holistische aanpak voor duurzame uitdagingen. Een mooi voorbeeld vindt ze al dat windmolens met de rotorbladen die kenmerken heeft van een bult waltvis zelfs met weinig wind nog energie kunnen opwekken.

Mary van Vucht, minister van ‘We doen het anders’, brengt nabuurschap in de praktijk in de stad. Zij hoopt dat de samenleving zich minder laat leiden door winstbejag en prudenter omgaat met humanitaire kwesties.

Dr. Pauline Voortman, minister van vertrouwen, zoekt de sleutel voor een betere en mooiere wereld ook in de zachte kant. ,,We stevenen af op een maatschappij waarin onder druk van stress naar meer controle en beheersing wordt gegrepen. Dat leidt doorgaans tot medewerkers die gefrustreerd raken omdat zij zich niet gehoord en gewaardeerd voelen. Terwijl het zou mooi zijn als we juist op het werk een gevoel van verbinding ervaren. Ik hoop dat werkend Nederland zich laat leiden door waarden vakmanschap.’’
Om in een adem daar aan toe te voegen dat het werkplezier dan toeneemt, maar ook de (bedrijfs)resultaten.

Lars van Ginhoven, minister van Nieuwe Rijkdom, realiseert zijn eigen Apollodroom al op zijn zorg- en recreatieboerderij en zijn vaarkantie-community. Hij zou graag zijn gedachtegoed verder willen uitbreiden zodat meer burgers en organisaties elkaars overwaarde beter benutten. ,,Wat is er mooier dan je bezit, kennis en talent te mogen delen?’’

Als premier van oplossingen in het Innovatiekabinet hoopt Ruud Koornstra alle Apollodromen van zijn bewindslieden onder te brengen in de Development Goals van de Verenigde Naties.
,,Geen armoede, geen honger, goede gezondheid en hoogwaardig onderwijs voor iedereen. Daar kan toch niemand tegen zijn? Laten we allemaal een bijdrage leveren! Als we alle zeventien doelen halen, dan hebben we het paradijs op aarde.

In de bijlage zijn alle dromen na te lezen, maar ook de wijze waarop het onderwijs hierop kan anticiperen. Op dinsdag 5 juli tijdens de bekendmaking van de lijst genomineerden voor de MKB Innovatie Top 100 wordt een werkconferentie georganiseerd rondom de Apollodromen.

Sustainable Development Goals_E_Final sizes